Szkolnictwo od średniowiecza do początków XX w.
Dnia 19 października w Bibliotece Miejskiej odbył się wykład sekcji literacko-teatralno-bibliotecznej, który poprowadziła Pani Dorota Molińska. Prelekcja opowiadała o historii poznańskich szkół poczynając na średniowieczu, przez Złoty Wiek aż do schyłku XXw.
Poznań był miastem, na którego rozwój wpływał rozkwit edukacji i systemu szkolnictwa. To tutaj w X wieku na dzisiejszym Ostrowie Tumskim powstała szkoła katedralna, która był szkołą katolicką i kształciła przyszłych księży i braci zakonnych. Pierwszą szkoła o charakterze miejskim była szkoła zbudowana w 1303 roku na dzisiejszym Placu Kolegiackim, tradycje tej szkoły kultywowane są do dziś przez Liceum św. Marii Magdaleny. Funkcjonowało też kilka szkół parafialnych np. szkoła przy Świętym Marcinie, w których uczono pisania, czytania, a także podstaw teologii i łaciny.
W epoce renesansu ogromną role odegrała akademia założona przez biskupa poznańskiego Jana Lubrańskiego. Akademia Lubrańskiego działała w latach 1519–1780. Szkoła posiadała bogatą bibliotekę, sukcesywnie powiększaną o zapisy licznych fundatorów i produkcję, działającej przy Akademii od 1689 r. W tamtym okresie edukacja stała się bardziej powszechna, nie była tylko ona dla kleru. W latach 1519-1535 duże znaczenie miała działalność Krzysztofa Hegendorfera, który wykładał na Akademii Lubrańskiego, był niezwykle wykształcony, przez co szkoła stała się prestiżowa i zaczęła przyciągać studentów z całej Polski. Akademia stała się miejscem fermentu społecznego.
Kolegium Jezuickie działało w latach 1573-1773 i było aktywnym przeciwnikiem Akademii Lubrańskiego. W programie kształcenia najważniejsze były wartości katolickie oraz rozpoczęto naukę języka polskiego. Nauka była ukierunkowana na otwartość, dyskusyjność i teatralność. Poznań stał się miastem nauki i młodzieży. Sytuacja zmieniła się w XVIII wieku pod wpływem Józefa Rogalińskiego, który przyczynił się do rozwoju nauk przyrodniczych i ścisłych. Dzięki jego działalność rozpoczęto prowadzenie zajęć z astronomii, fizyki, biologi oraz architektury, ponad to wprowadzono zajęcia w laboratoriach oraz badania nad roślinami i zwierzętami.
Likwidacja zakonu jezuitów w 1773 r. nie przerwała działalności szkoły; od 1780 r.istniała ona jako Akademia Wielkopolska, potem (do 1793 r.) – jako Poznańska Szkoła Wydziałowa. W 1804 roku klasztor znajdujący się na Śródce przekształcono w seminarium nauczycielskie.
W 1833 swoja działalność rozpoczęło gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma (dzisiejsze III LO). Szkoła ta jako pierwsza w swojej bryle zawarła aulę, która stanowiła miejsce spotkań oraz uroczystości szkolnych.
Gimnazjum św. Marii Magdaleny powstawało w latach 1852-1855, w okresie 1872/73 zostało rozbudowane. W budynku oprócz auli znajdowała się sala gimnastyczna, która była nowatorskim rozwiązaniem. Sale gimnastyczne przyczyniły się do rozpowszechnienia sportu i kultury fizycznej wśród młodzieży.
Gotthilf Berger niemiecki kupiec i handlowiec, który osiedlił się w Poznaniu. Angażował się w życie społeczne, będąc radnym miejskim popierał projekt założenia w Poznaniu szkoły realnej, decyzja zapadła 9 czerwca 1852, a otwarcie szkoły nastąpiło 15 października 1853. Dzięki jego stanowisku strona polska uzyskała wiele korzystnych uprawnień dotyczących języka nauczania i personelu pedagogicznego. W 1861 przekazał miastu 65 tysięcy talarów na budowę nowego gmachu Miejskiej Szkoły Realnej przy ulicy Strzeleckiej 3, która w 1890 została nazwana jego imieniem. Obecnie budynek należy do Politechniki Poznańskiej.
Za najbardziej ekskluzywną uchodziła szkoła sióstr Sacre Coeur, do której uczęszczały głównie córki ziemian i arystokratów. Wśród mieszczan i inteligencji Poznania, uczelnia ta nie była zbyt popularna, ze względu na panujący tam konserwatyzm i bigoterię, lecz snobizm matek nakazywał, żeby posłać córkę do szkoły, w której uczy się hrabianka ta i ta albo baronówna ta i owa. Inną szkołą dla dziewcząt była szkoła sióstr urszulanek, która uchodziła za bardziej otwartą i tolerancyjną. W 1875 obie szkoły musiały przenieść swoja działalność poza Poznań.
Początki Szkoły Ludwiki (Luisenschule) sięgają 13 stycznia 1830 r. Właśnie wtedy powołano do życia pierwszą w Poznaniu miejską szkołę średnią dla dziewcząt, jako fundację pod patronatem księżnej Ludwiki z Hohenzollernów Radziwiłłowej, żony księcia Antoniego Radziwiłła – namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego, której szkoła zawdzięczała również nazwę. Powstanie Szkoły Ludwiki było przełomem w dziejach szkolnictwa dla dziewcząt w Poznaniu, gdyż wcześniej nie było stojącego na odpowiednim poziomie zakładu dla nich. W 1841 r. przy Szkole Ludwiki powstał Zakład Naukowy dla Wychowawczyń i Nauczycielek, czyli żeńskie seminarium nauczycielskie przygotowujące nauczycielki do szkół elementarnych.
Pierwsza szkoła koedukacyjna powstawała w latach 1870/71 przy ulicy Ratajczaka. Uczyli się w niej chłopcy i dziewczęta jednak ich wspólną przestrzenią była jedynie aula i świetlica, zajęcia nadal prowadzono z godnie z podziałem na płci. W późniejszym okresie duże znaczenie miała lokalizacja budynku szkoły i jego forma (szkoła pawilonowa – szkołę dzielono na oddzielne pawilony, oddzielano poszczególne części od całości).
