Ciąg dalszy retoryki
Jak już wiemy z poprzednich wykładów retoryka wywodzi się z Starożytnej Grecji.
- Platon ur. około 427 w Aleksandrii,
zmarł w 347 .p.n.e. Słynny filozof uczeń Sokratesa, twórca pierwszego systemu idealizmu obiektywnego Założył szkołę zwaną Akademią Platońską. Europejska kultura filozoficzna opierała się na Platonie. Uważał, że dialog to dysputa przynajmniej dwóch osób. Celem dysputy było wydobywanie prawdy z myśli oraz umiejętność przekazywania. Odsłanianie prawdy to: piękno, dobro, prawda. - Arystoteles ur. 384, zmarł 322 p.n.e. Wstąpił do Akademii Platońskiej. Nauczyciel Aleksandra
Macedońskiego. Założył szkołę zw. pesipatyczną (rozumowanie w czasie spaceru). Realista, filozof wszech czasów. Opierał się na materiale doświadczalnym i dokumentalnym. W swoich dziełach ujął rozumienie czasu. Z dzieł Arystotelesa wynika, że retoryka to sztuka wymowy, kunszt słowa wiedza, ale też umiejętność dostrzegania oraz sposób przekazania.
Brak retoryki w szkole to obecnie duża strata. Cele przemówienia do słuchacza:
- Celem mowy doradczej jest przekonać lub zniechęcić do czegoś (argumenty za lub przeciw)
- Cel mowy sądowniczej dotyczy przeszłość (udowadnianie winy lub obrona)
- Cel mowy popisowej dotyczy teraźniejszości (środki i język tworzą całość).
Nie wystarczy mówić, ale powinniśmy pozostawić rezultat. Mowa ma służyć prawdzie, nie można mówić niedbale o sprawach ważnych.
Rzymianie przejęli myślenie i zasady filozoficzne od Greków, jednak wymowa staje się tutaj środkiem życia politycznego.
Cyceron jest to mówca, który uważa, że mowa ma perswadować. Wpierw myślenie, a potem kształtowanie mowy.
Kwintylian autor podręcznika „Sztuka dobrego mówienia”. Zwraca uwagę na umiejętność wytwarzania rzeczy, znając reguły tworzenia, sprawność oparta na porządku. Słowo w retoryce znaczy nie sztuka dla sztuki, ale mówienie perswazyjne (przekonywujące) Mowa to dobry i doskonały obyczaj.
Z chwilą upadku Cesarstwa Rzymskiego upada też retoryka. Rozwija się natomiast w państwie bizantyjskim, a następnie retorykę przejmuje chrześcijaństwo (kazania). Dalej retoryką zajęli się humaniści (św. Augustyn). Od XII wieku retorykę przyswoiły sobie uniwersytety.